Wypadki przy pracy oraz choroby zawodowe to zdarzenia, które potrafią wywrócić życie do góry nogami — zarówno fizycznie, jak i finansowo. W takich sytuacjach kluczowym elementem systemu zabezpieczenia społecznego jest jednorazowe odszkodowanie z ZUS. To forma rekompensaty finansowej dla osób, które doznały trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, a także dla rodzin zmarłych ubezpieczonych. Artykuł ten odpowiada na pytania, jakie są zasady przyznawania świadczenia, ile wynosi jednorazowe odszkodowanie z ZUS, ile się czeka na jednorazowe odszkodowanie z ZUS oraz jakie są szczegółowe kwoty jednorazowych odszkodowań obowiązujące w roku składkowym 2025/2026.Spis treści
Czym dokładnie jest jednorazowe odszkodowanie z ZUS?Komu przysługuje jednorazowe odszkodowanie z ZUS?Ile wynosi jednorazowe odszkodowanie z ZUS w 2025/2026?Jak ZUS ustala wysokość jednorazowego odszkodowania?Ile się czeka na jednorazowe odszkodowanie z ZUS?Kwoty jednorazowych odszkodowań z ZUS w przypadku śmierci ubezpieczonegoTabela — kwoty jednorazowych odszkodowań z ZUS 2025/2026Jak złożyć wniosek o jednorazowe odszkodowanie z ZUS?FAQ — najczęściej zadawane pytania o jednorazowe odszkodowanie z ZUS
Czym dokładnie jest jednorazowe odszkodowanie z ZUS?Jednorazowe odszkodowanie z ZUS to świadczenie pieniężne wypłacane osobom ubezpieczonym, które w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznały trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Jego istotą jest zrekompensowanie skutków zdrowotnych tych zdarzeń, które mają charakter nieodwracalny lub wymagają długotrwałego leczenia i rehabilitacji. W przeciwieństwie do świadczeń cyklicznych, takich jak emerytura czy renta powypadkowa, odszkodowanie to wypłacane jest w całości, jednorazowo, po zakończeniu leczenia i ustaleniu stopnia uszczerbku przez lekarza orzecznika ZUS.Warto podkreślić, że jednorazowe odszkodowanie z ZUS pełni funkcję uzupełniającą. Oznacza to, że może być przyznane równolegle z innymi świadczeniami, jak wspomniana renta z tytułu niezdolności do pracy czy odszkodowania za wypadek przy pracy.Komu przysługuje jednorazowe odszkodowanie z ZUS?Zgodnie z przepisami ustawy wypadkowej, prawo do jednorazowego odszkodowania z ZUS przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem wypadkowym. W praktyce oznacza to wszystkich zatrudnionych na umowę o pracę oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą, które opłacają składki wypadkowe. Warunkiem jest wystąpienie zdarzenia związanego z pracą — tj. wypadku przy pracy lub zdiagnozowanej choroby zawodowej — które skutkuje stałym lub długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu.Świadczenie to może być również przyznane członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł w wyniku takich okoliczności. Wówczas krąg uprawnionych obejmuje m.in. małżonka, dzieci, a także innych członków rodziny, jeśli pozostawali na utrzymaniu zmarłego lub prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe. Szczególne zasady obowiązują w przypadku rodzin osób ubezpieczonych w KRUS — tutaj zastosowanie mają odrębne przepisy, lecz odszkodowanie za wypadek w rolnictwie również może zostać przyznane na podobnych zasadach.Ile wynosi jednorazowe odszkodowanie z ZUS w 2025/2026?Aktualnie obowiązujące kwoty jednorazowych odszkodowań ZUS zostały ogłoszone w Obwieszczeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 lutego 2025 roku. Określają one wysokość świadczeń należnych w okresie od 1 kwietnia 2025 r. do 31 marca 2026 r. Wysokość podstawowej kwoty odszkodowania za każdy procent uszczerbku na zdrowiu wynosi 1636 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.Dla zobrazowania: osoba, u której lekarz orzecznik ZUS stwierdzi 15% uszczerbku, otrzyma 15 × 1636 zł, czyli 24 540 zł.W przypadku pogorszenia stanu zdrowia — np. wzrostu uszczerbku o 10 punktów procentowych — można ubiegać się o ponowną wypłatę odszkodowania, w tej samej wysokości za każdy dodatkowy procent.Jak ZUS ustala wysokość jednorazowego odszkodowania?Metodologia ustalania wysokości świadczenia jest ściśle określona przepisami. ZUS przyznaje jednorazowe odszkodowanie na podstawie decyzji administracyjnej, po uprzednim zakończeniu leczenia oraz rehabilitacji przez poszkodowanego. Dopiero wtedy lekarz orzecznik może ocenić, czy mamy do czynienia z trwałym, czy długotrwałym uszczerbkiem oraz określić jego procentowy wymiar.Definicje są następujące:Stały uszczerbek — naruszenie sprawności organizmu, które nie rokuje poprawy,Długotrwały uszczerbek — naruszenie sprawności trwające ponad 6 miesięcy, z możliwością poprawy.
Orzeczenie zawiera szczegółowy opis naruszenia zdrowia, wskazanie jego związku z wypadkiem lub chorobą zawodową oraz przypisaną wartość procentową uszczerbku. Od wysokości tej wartości zależy całkowita kwota wypłaconego świadczenia.Ile się czeka na jednorazowe odszkodowanie z ZUS?Procedura wypłaty odszkodowania została zaprojektowana tak, by nie przedłużać oczekiwania, jednak w praktyce wymaga spełnienia kilku warunków formalnych. Po zakończeniu leczenia i złożeniu kompletnej dokumentacji:lekarz orzecznik ZUS ma do 7 dni na wyznaczenie terminu badania lub wydanie orzeczenia na podstawie dokumentów,ZUS wydaje decyzję administracyjną w ciągu 14 dni od uzyskania orzeczenia lub wyjaśnienia ostatnich okoliczności,wypłata świadczenia następuje w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji.
Realnie więc czas oczekiwania na jednorazowe odszkodowanie z ZUS wynosi zazwyczaj od 4 do 6 tygodni. W skomplikowanych przypadkach może się wydłużyć, ale przepisy wymuszają możliwie sprawne działanie.Kwoty jednorazowych odszkodowań z ZUS w przypadku śmierci ubezpieczonegoW przypadku śmierci pracownika lub osoby ubezpieczonej, odszkodowanie przysługuje uprawnionym członkom rodziny. Obowiązujące kwoty w roku składkowym 2025/2026 prezentują się następująco:147 271 zł — dla małżonka lub dziecka zmarłego,73 635 zł — dla innego członka rodziny,28 636 zł — dodatkowo na drugie i każde kolejne dziecko,28 636 zł — dla innych członków rodziny, jeśli odszkodowanie przysługuje również dzieciom lub małżonkowi.
W przypadku gdy świadczenie ma być podzielone pomiędzy kilku uprawnionych — kwota podstawowa jest dzielona proporcjonalnie, a dodatkowe środki przyznawane są zgodnie z przepisami.Tabela — kwoty jednorazowych odszkodowań z ZUS 2025/2026Rodzaj świadczeniaKwota (zł)1% uszczerbku1636Całkowita niezdolność do pracy + brak samodzielności28 636Małżonek lub dziecko zmarłego147 271Inny członek rodziny73 635Drugie i kolejne dziecko28 636Dodatkowe świadczenie dla pozostałych członków rodziny28 636 |
Jak złożyć wniosek o jednorazowe odszkodowanie z ZUS?Wniosek o jednorazowe odszkodowanie z ZUS można złożyć samodzielnie lub za pośrednictwem pracodawcy. W praktyce wniosek inicjuje proces, w którym ZUS bada dokumentację i występuje o orzeczenie lekarskie. Wymagane dokumenty to m.in.: karta wypadku, protokół BHP, zaświadczenie lekarskie, dokumentacja medyczna oraz ewentualny akt zgonu w przypadku świadczeń rodzinnych. Należy pamiętać o prawidłowym uzupełnieniu formularza, aby nie przedłużać postępowania.FAQ — najczęściej zadawane pytania o jednorazowe odszkodowanie z ZUSIle wynosi jednorazowe odszkodowanie z ZUS za 1% uszczerbku?W 2025 roku to 1636 zł.Ile się czeka na jednorazowe odszkodowanie z ZUS?Zazwyczaj od 4 do 6 tygodni od momentu złożenia pełnej dokumentacji.Czy można dostać kolejne odszkodowanie, gdy pogorszy się stan zdrowia?Tak, jeśli uszczerbek wzrósł o co najmniej 10 punktów procentowych.Czy jednorazowe odszkodowanie można łączyć z rentą powypadkową?Tak. Oba świadczenia są niezależne.
