Odszkodowanie za śmierć bliskiej osoby jest jednorazowym świadczeniem, które wypłaca ubezpieczyciel podmiotu odpowiedzialnego za zdarzenie. Ma ono na celu zrekompensować straty materialne, jakie ponieśli osoby najbliższe zmarłemu.
Warto tutaj rozróżnić zadośćuczynienie, a odszkodowanie za śmierć. Odszkodowanie ma za zadanie pokryć straty materialne, natomiast zadośćuczynienie to świadczenie, które ma za zadanie zrekompensować straty za ból i cierpienie rodziny zmarłej osoby.
Należy jednak pamiętać, że odszkodowanie z tytułu śmierci nie przysługuje każdemu.
Czytaj więcej
Komu przysługuje odszkodowanie z tytułu śmierci?
O odszkodowanie za śmierć bliskiej osoby mogą starać się krewni i rodzina zmarłego. Najczęściej jest to:
- dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia po śmierci małżonka (żony lub męża)
- dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia po śmierci dziecka (syna, córki)
- dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia po śmierci rodzica (mamy, taty),
- dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia po śmierci rodzeństwa (brata, siostry)
- dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia po śmierci wnuka
- dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia po śmierci dziadka lub babci.
O świadczenie mogą starać się również osoby, które nie były spokrewnione ze zmarłym, np. konkubent, macocha, teściowie. Muszą oni jednak udowodnić, że mieli bliską relację z osobą zmarłą.
Roszczenie o odszkodowanie może wnieść każda osoba z grona najbliższych zmarłego, niezależnie od siebie. Każde z tych roszczeń będzie rozpatrywane indywidualnie.
Odszkodowanie z tytułu śmierci – rodzaje świadczeń
Podstawowym świadczeniem uregulowanym z artykule 446 Kodeksu Cywilnego, jest odszkodowanie za śmierć zmarłej osoby, w skutek czego nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej bliskich. Zalicza się do tego:
- brak opieki ze strony rodzica, który pozostał przy życiu;
- brak pomocy w wychowywaniu dzieci;
- znaczny wpływ śmierci na pogorszenie zdrowia bliskiej osoby;
- niedołężność opiekunów dzieci zmarłego/zmarłej.
Kodeks Cywilny reguluje również roszczenia o zadośćuczynienie bliskich zmarłego, jeśli śmierć była nagła i spowodowała moralne cierpienie.
Dodatkowo jeśli do śmierci doszło w skutek wypadku komunikacyjnego, wypadku w pracy lub wypadku w gospodarstwie rolnym, rodzina zmarłego ma prawo domagać się dodatkowego odszkodowania z OC sprawcy zdarzenia.
Jeśli nie udało się ustalić osoby, która spowodowała śmiertelny wypadek, wtedy w niektórych przypadkach, odszkodowanie jest wypłacane z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
Jeśli zmarły miał obowiązki alimentacyjne lub sam wypłacał swoim bliskim środki na życie, rodzina zmarłego ma prawo ubiegać się od ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia o tzw. rentę alimentacyjną. Może ona przysługiwać dzieciom, żonie lub osobom, będącym na utrzymaniu zmarłego. Jej wysokość jest ustalana na podstawie możliwości zarobkowych osoby zmarłej oraz potrzeb osób uprawnionych do takiego świadczenia.
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci – jak obliczyć jego wysokość?
Aby ustalić wysokość jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:
- czas prze jaki cierpi rodzina po śmierci poszkodowanego;
- stopień krzywdy spowodowany śmiercią poszkodowanego;
- wiek osoby, która jest uprawniona do otrzymywania świadczenia;
- stopień pokrewieństwa ze zmarłym;
- wpływ śmierci na funkcjonowanie rodziny osoby zmarłej;
- czy poszkodowany był głową rodziny, czy jego praca była głównym źródłem dochodów rodziny.
Jeśli do otrzymania odszkodowania za śmierć bliskiej osoby są uprawnieni rodzice zmarłego dziecka, wtedy trzeb uwzględnić jeszcze dodatkowe kryteria. Będzie to z pewnością wiek dziecka, nagłe rozerwanie więzi rodzicielskiej, niemożność uczestniczenia w rozwoju dziecka oraz inne czynniki rozpatrywane indywidualnie.
Gdy zmarła osoba była małżonkiem, wtedy należy wziąć pod uwagę czynniki takie jak wiek małżonka, który pozostał przy życiu, osamotnienie w wychowywaniu dzieci małżonka, utrata wsparcia finansowego i emocjonalnego, brak możliwości realizacji wcześniej ustalonych planów życiowych.
Odszkodowanie od pracodawcy za wypadek śmiertelny – postępowanie
Gdy do śmiertelnego wypadku doszło w pracy poszkodowanego, jego rodzina może ubiegać się o 3 świadczenia:
- odszkodowanie jednorazowe – wypłacane przez ZUS,
- zadośćuczynienie od ubezpieczyciela zakładu pracy
- rentę rodzinną.
Aby wypadek w pracy został stwierdzony trzeba jednak dopełnić konkretnych wymogów. O zdarzeniu musi zostać powiadomiony przełożony zmarłego oraz inspektor Państwowej Inspekcji Pracy. Należy również wypełnić w imieniu zmarłego zgłoszenie do ZUS-u oraz płatnika składek. Zdarzenie musi również zbadać prokurator.
W ciągu 14 dni od daty zdarzenia musi zostać sporządzony jego protokół. Jeśli inspektor PIP-u i prokurator potwierdzą, że zmarły przestrzegał zasad BHP, a do zdarzenia doszło z winy pracodawcy, jest to niepodważalna przesłanka do otrzymania odpowiedniego odszkodowania.
Kwoty za odszkodowanie za śmierć pracownika wypacane przez ZUS są w wysokości:
1) 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionymi są małżonek lub dziecko (obecnie 63 390 zł);
2) 9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawniony jest inny członek rodziny (obecnie 31 695 zł).
Odszkodowanie za śmierć rodzica – jak uzyskać świadczenie?
Aby otrzymać odszkodowanie za śmierć rodzica należy zgłosić szkodę. Również w tym przypadku osoby poszkodowane mogą liczyć na aż 3 świadczenia, czyli odszkodowanie jednorazowe – wypłacane przez ZUS, zadośćuczynienie od ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia oraz rentę rodzinną.
Na rozpatrzenie wniosków zarówno ZUS jak i prywatny zakład ubezpieczeń mają okres 30 dni. Jeśli uzyskane przez nich kwoty nie będą Cię satysfakcjonować, warto zwrócić się o pomoc do prawnika lub firmy odszkodowawczej, gdzie zostanie wykonana darmowa analiza szkody. Dzięki temu upewnisz się, czy wypłacona kwota jest prawidłowa.
W celu prawidłowego udokumentowania szkody, składając wnioski należy zebrać odpowiednie dokumenty. Będą to z pewnością: akt zgonu rodzica, akt urodzenia lub inny dokument potwierdzający pokrewieństwo z osobą zmarłą, a także zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły, jeśli dziecko zmarłego rodzica ukończyło już 16 lat.